تحلیل نمادها و دلالت‌های پنهان در اشعار عاشورایی جواهری و گرمارودی
کد مقاله : 1210-CPLLR
نویسندگان
عبدالرسول الهائی *
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان تهران
چکیده مقاله
این پژوهش به بررسی تطبیقی عمیق نمادها، دلالت‌های پنهان و پیام‌های اساسی در دو قصیده برجسته عاشورایی می‌پردازد: نخست چکامه «آمنت بالحسین» از شاعر معاصر عراقی محمد مهدی جواهری و دیگری قصیده «خط خون» از شاعر معاصر ایران سید حسن موسوی گرمارودی. در این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد نقد نمادین استفاده شده است. این تحقیق نشان می‌دهد که چگونه این دو شاعر از نمادهای چندلایه برای انتقال مفاهیم سیاسی، اجتماعی و عرفانی بهره برده‌اند. یافته‌ها حاکی از آن است که اشعار مذکور، علاوه بر ظاهر حماسی-عاشورایی، حاوی سه لایه معنایی (ظاهری، باطنی و تعالی‌گرا) هستند که در بسترهای تاریخی متفاوت شکل گرفته‌اند. این مقاله همچنین به تحلیل کارکردهای روان‌شناختی این نمادها در مخاطب می‌پردازد.
ادبیات عاشورایی به ‌عنوان یکی از ژانرهای ماندگار فرهنگ شیعی، در شعر معاصر عربی و فارسی بازتاب فراوانی یافته است. این مقاله با تمرکز ادبیات عاشورایی به‌عنوان گفتمانی فراملی، شعر دو چهره شاخص ادبیات متعهد در عصر حاضر؛ شاعر معاصر عراق محمد مهدی جواهری (۱۹۰۰–۱۹۹۷) و شاعر پارسی گوی معاصر سید حسن موسوی گرمارودی (متولد ۱۳۲۱)، آثار ادبی آن دو را مورد کنکاش قرار داده و به بررسی تطبیقی دو اثر برجسته عاشورایی آنان می‌پردازد. و شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو قصیده در بازنمایی حماسه عاشورا را مورد بررسی قرار می دهد.
کلیدواژه ها
نمادگرایی عاشورایی، دلالت‌های پنهان، جواهری، گرمارودی، نقد اسطوره‌ای، روان‌شناسی ادبیات.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی