بررسی وجه‌نمایی در شعر «تولدی دیگر» فروغ فرخزاد؛ براساس دستور نقش‌گرای هلیدی
کد مقاله : 1195-CPLLR
نویسندگان
نیلوفر بختیاری *
دانشجو
چکیده مقاله
زبان‌شناسی نقش‌گرای نظام‌مند مایکل هلیدی، با تکیه بر سه نقش بنیادین زبان (اندیشگانی، بینافردی و متنی)، افق تازه‌ای به روی تحلیل متون ادبی گشوده است. در این میان، بررسی نقش بینافردی زبان که به تعامل گوینده و مخاطب در بستر اجتماعی توجه دارد، از اهمیت خاصی برخوردار است. از جمله مباحثی که در این رویکرد با نظر به نقش بینافردی زبان مطرح می‌شود، بررسی وجه‌نمایی بندهای متون ادبی و تحلیل متن بر اساس شواهد متنی، بافت و عوامل اجتماعی است. به همین منظور، پژوهش حاضر با رویکردی ساختارگرایانه، به وجوه گوناگون وجه‌نمایی در شعر «تولدی دیگر» فروغ فرخزاد، به عنوان یکی از شاخص‌ترین اشعار وی، می‌پردازد تا چگونگی تعامل گوینده و مخاطب در متن اثر حاضر را نمایان سازد. در این مقاله مفاهیم وجهی با نظر به وجه فعل، نقش گفتاری بند و سایر ابزارهای وجه‌نمایی مورد بررسی قرار گرفته است. با در نظر گرفتن بسامد هریک از این شاخصه‌ها، می‌توان گفت گزاره‌های موجود در شعر «تولدی دیگر» بیشتر دارای وجه‌نمایی احتمال- قطعیت است که ناپایداری پدیده‌ها و جهان شاعر را در مواجهه با زندگی مدرن نشان می‌دهد. درنهایت، این رویکرد جلوه‌ای از درهم‌تنیدگی زبان، تجربه و معنا را در شعر فروغ به نمایش می‌گذارد.
کلیدواژه ها
فروغ فرخزاد، تولدی دیگر، زبان‌شناسی نقش‌گرا، بینافردیت، وجه‌نمایی
وضعیت: پذیرفته شده