تعالی گرایی ( ترانسندنتالیسم) در اشعار سهراب سپهری( با تأکید بر شعر مسافر)
کد مقاله : 1192-CPLLR
نویسندگان
فریده داودی مقدم *
دانشیار دانشگاه شاهد
چکیده مقاله
این پژوهش با هدف بررسی جلوه‌های مکتب تعالی‌گرایی (ترانسندنتالیسم) در اشعار سهراب سپهری انجام گرفته است. تعالی‌گرایی، مکتبی فلسفی و ادبی است که از قرن نوزدهم رواج یافته و در ادبیات معاصر جهان تأثیرات گسترده‌ای داشته است. سؤال اصلی پژوهش این است که چگونه در شعر «مسافر» سهراب سپهری مفاهیم بنیادین تعالی‌گرایی با تفکر شرقی بازتاب یافته است با تأکید بر این نکته که این پژوهش در پی آن نیست که از رهاورد تحلیل شعر سپهری از این منظر، ارزش شعرهای او را ازطریق همسویی با این اصول مطرح کند؛ بلکه در تلاش است تا نشان دهد که چگونه گرایش‌های اصیل بشری، در میان شاعران و دغدغه‌مندان اندیشه و فرهنگ بشری، در تمام جهان، فراتر از جغرافیا، تاریخ و سیاست وجود دارد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است که بر اساس تحلیل محتوایی و تفسیر متن اشعار انجام شده است. داده‌های پژوهش شامل متن کامل شعر «مسافر» و برخی اشعار منتخب سپهری است که با رویکرد فلسفی تعالی‌گرایی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سپهری با استفاده از نمادها و بن‌مایه‌هایی چون سفر، همنوایی و همسویی با اجزای طبیعت، نشان دادن سیالیت هستی، وحدت میان انسان، طبیعت و جهان هستی را به شکلی بدیع و شاعرانه به تصویر کشیده است. همچنین، او با نفی برخی کلیشه‌های شناختی، انسان را به تجربه شهودی و معنوی دعوت می‌کند که در آن مرزهای زمان و مکان رنگ می‌بازند. نتایج پژوهش با روشن کردن دغدغه‌های فلسفی و شناختی شاعر می‌تواند نشانگر اشتراک میان جریان‌های اندیشگانی شعر معاصر ایران و جریان‌های فلسفی جهان باشد.
کلیدواژه ها
تعالی‌گرایی، ترانسندنتالیسم، سهراب سپهری، مسافر، فلسفه، عرفان.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی