تحلیل انتقادی گفتمان رمان فال خون
کد مقاله : 1181-CPLLR
نویسندگان
آرام رحیمیان *
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه شهیدبهشتی
چکیده مقاله
از آغاز جنگ عراق و ایران، چهار نسل از نویسندگان در وادی رمان پایداری قلم‌زده‌اند. در این رمان‌ها، همسو با تغییراتی که در فرآیندهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه صورت گرفته است، شاهد تحول تدریجی و پیدایش گفتمان‌های تازه‌ای هستیم. رمان «فال خون» داوود غفارزادگان ازجمله رمان‌های حوزۀ پایداری است که با رویکردی تقریبا متفاوت نسبت به آثار پیشین، در اواسط دهۀ هفتاد به نگارش درآمده است. این جستار در پی آن است که با بازخوانش رمان فال خون در قالب رویکرد انتقادی فرکلاف به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، گفتمان‌ موجود در آن را مورد کاوش قراردهد و پاسخگوی این پرسش باشد که گفتمان حاکم بر فضای داستان، در خدمت حفظ روابط قدرت ایدئولوژیک در لایه‌های ساختار اجتماعی صورت‌بندی شده است یا در جهت تضعیف و دگرگونی آن می‌باشد. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که ایدئولوژی‌های حاکم بر دهۀ هفتاد و روابط قدرت زیربنای آن‌ها تأثیر عمیقی بر تولید گفتمان رمان فال خون نهاده است. غفارزادگان با برجسته‌سازی تحولات ایجادشده در عرصۀ چشم‌اندازهای هویتی دهۀ مذکور تحت تأثیر هژمونی گفتمان سازندگی، درصدد انتقاد از نظام معنایی مسلط بر رمان‌های پیشین حوزۀ پایداری برآمده است.
کلیدواژه ها
رمان فال خون، تحلیل انتقادی گفتمان، فرکلاف، گفتمان انسان‌‌محورجهان‌نگر
وضعیت: پذیرفته شده