| مهرگیاه، نماد تبار گیاهی و تناسخ نباتی انسان |
| کد مقاله : 1175-CPLLR |
| نویسندگان |
|
mansour pirani * عضو هیئت علمی گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی تهران |
| چکیده مقاله |
| مهرگیاه از عناصر مضمون‌ساز در ادب فارسی، با توجه به پیشنه اساطیری و خواص اسرارآمیزی که برای آن ذکر کرده‌اند همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده‌است؛ یکی از دلایل توجه، ارتباط با آفرینش انسان است. بنا به روایت‌های دینی(روایت‌های سامی) آفرینش انسان از خاک، بنا بر رویات اساطیری(اساطیر ایرانی) از گیاه یا از قطره آب/ و بنا بر نظریۀ علمی فرگشت، تکامل یافتۀ موجودی دیگر است(نظریۀ تکامل/فرگشت داروین). اما از منظر اساطیری از لونی دیگر است، مراحل تطور/تکامل بشر از جماد به نبات در گذر از هیأت جماد به نبات و بعد انسان (خاک و گیاه به مرتبۀ انسان) و در نهایت پذیرفتن و به دوش کشیدنِ بار امانت در بسیاری از متون تعلیمی، عرفانی و اساطیری و از آن طریق در ادبیات کلاسیک و معاصر وارد شده و به تصویر کشیده شده‌است. تمرکز این مقاله بر پدیده‌ای است که نماد(و شاید هم) واقعیت آغاز آفرینش انسان است. بر این مبنا سیرتطور/ تکامل او را با رویکرد اساطیری(با تکیه بر کهن الگوی مهرگیاه) از جماد تا انسان می‌کاود و بازتاب آن را در منابع و متون اساطیری، دینی، ادبی و عرفانی ارائه می‌نماید. پرسش‌هایی که این مقاله در پی پاسخ به آن هاست از این قرار است: دلیل توجه شاعران و نویسندگان به پدیده مهرگیاه چه بوده‌است؟ آیا اسطورۀ مهرگیاه با نظریه‌های خلقت انسان(رویکردهای مربوط به خلقت انسان) ارتباط و انطباق دارد؟ آیا ممکن است آفرینش مهرگیاه بانظریه تناسخ (استحاله یا تطور) قابل اثبات است؟ |
| کلیدواژه ها |
| کلیدواژه: مهرگیاه، اسطوره، آفرینش،حیات، مراتب آفرینش |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |