کرامات بردگان: تحلیل تاریخی و معنوی جایگاه بردگان در متون عرفانی فارسی
کد مقاله : 1171-CPLLR
نویسندگان
سلیمان هاشم بیگی *
دانش آموخته دکتری دانشگاه ایلام
چکیده مقاله
چکیده
برده‌داری از کهن‌ترین نظام‌های اجتماعی بوده و در طول تاریخ نقشی تعیین کننده در ساختارهای اجتماعی جوامع داشته است. در ادبیات قبل از اسلام و پس از اسلام، احوال کنیزان و غلامان با بسامد بالایی بازتاب یافته است، احوالی مانند وضعیت سخت زندگی و جایگاه اجتماعی. در این میان عرفان ایرانی – اسلامی نگاهی متفاوت و انسانی به بردگان و جایگاه آنان دارد. بسیاری از عرفا یا خود زمانی غلام بودن و کنیز بودن را تجربه کرده اند یا سال‌ها غلامان یا کنیزانی در خانه داشته‌اند و با آنان رفتاری مبتنی بر کرامت و شفقت داشته‌اند. در منابع عرفانی بردگان نه تنها مورد ظلم قرار نگرفته‌اند، بلکه برخی از آنان به جایگاه‌های معنوی بالایی دست یافته‌ و صاحب کرامات شده‌اند. مقالۀ حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی این موضوع در متون عرفانی فارسی پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه عرفان، برخلاف سایر نظام‌های اجتماعی و فکری و فرهنگی، نگاهی آزاداندیشانه و کرامت محور به انسان، فارغ از جایگاه اجتماعی او، دارد.
کلیدواژه ها
کلیدواژه: عرفان، برده‌داری، کرامات، متون عرفانی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی