| سبک‌شناسی انتقادی نامۀ فرهادمیرزا معتمدالدوله به ناصرالدین‌شاه قاجار با تأکید بر لایه‌های واژگانی و بلاغی |
| کد مقاله : 1164-CPLLR |
| نویسندگان |
|
شیرزاد طایفی *1، امیرحسین جمالی هل آباد2 1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران 2کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران |
| چکیده مقاله |
| سبک‌شناسی انتقادی نیز، شاخه‌ای از زبان‌شناسی انتقادی و تحلیل گفتمان است که به بررسی لایه‌های پنهان و بافت سیاسی متن می‌پردازد و با ابزارهایی چون تحلیل لایه‌های واژگانی، به پی‌گیری رمزگان، شاخص‌ها و واژگان نشاندار و با لایۀ بلاغی به نحوۀ بازنمایی امور و تأثیر بر مخاطب توجه دارد. هدف سبک‌شناسی انتقادی، کشف میزان وابستگی متون به ایدئولوژی و تأثیر آن در خلق این متون است. عصر قاجار از جمله دوره‌های مهم منشآت‌نویسی در تاریخ ایران است که فرهادمیرزا معتمدالدوله یکی از برجسته‌ترین نامه‌نگاران آن دوره پس از قائم‌مقام فراهانی است که مجموعۀ منشآت او، شامل نامه‌هایی به افراد سرشناس حکومتی عصر است. نامۀ فرهادمیرزا به ناصرالدین‌شاه قاجار در توضیح ابعاد امور مالی و اداری حکمرانی او، از جمله مهم‌ترین نامه‌های اوست که با رویکرد سبک‌شناسی انتقادی و تکیه بر لایۀ واژگانی و بلاغی مورد بررسی قرار گرفت که رمزگان حکومتی با توجه به مخاطب نامه، بسامدی 43 درصدی و آداب زندگی با توجه به موضوع نامه، کاربردی 37 درصدی داشته که به دلیل قدرت فرادست مخاطب، یعنی شاه، بسامد بار عاطفی مثبت، 80 درصد است و در بین صناعات بدیع لفظی، 88 درصد به سجع و 12 درصد به جناس اختصاص دارد که همین آمار، این متن را در زمرۀ نامه‌های فنّی فرهادمیرزا قرار داده است. اغراق نیز با بسامد 40 درصدی در بین صناعات بدیع معنوی به دلیل توصیفات نویسنده از شاه و ستایش او، بیشترین بسامد را در بین صناعات دیگر دارد. این نامه در اصل پاسخی به نامۀ شاه مبنی بر رفع اتهام مال‌اندوزی فرهادمیرزا است. |
| کلیدواژه ها |
| فرهادمیرزا، منشآت، سبک‌شناسی انتقادی، ایدئولوژی، لایۀ واژگانی و بلاغی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |