نگاهی به شکل‌گیری و ویژگی‌های گویش دری (فارسی) شهرستان سرخرود ننگرهار

کد مقاله : 1155-CPLLR

نویسندگان

طارق ذاکر *1، لوتز ژهاک2 1وزارت تحصیلات عالی 2دانشگاه هومبولت

چکیده مقاله

سرخرود یکی از شهرستان‌های پرنفوس استان ننگرهار افغانستان است. باشندگان این شهرستان به زبان‌های دری و پشتو تکلم می‌کنند. دری زبانان سرخرود از گذشته‌های دور در کنار اقوام مختلف پشتون زندگی مشترک اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی ... دارند. تعداد قابل ملاحظۀ گویشوران دری سرخورد در اصل پشتون هستند که با گذشت زمان زبان مادری‌شان را فراموش کرده‌اند و یا در کنار زبان پشتو به گویش دری سرخرود تکلم می‌کنند که این امر سبب شده است تا اکثر مردم این شهرستان دو زبانه باشند. گویش دری سرخرود از نظر آوایی، دستوری و واژگانی با دیگر گویش‌های دری افغانستان تا اندازه‌یی تفاوت‌ دارد؛ زیرا گویشوران دری سرخرود شدیداً تحت تاثیر زبان و فرهنگ پشتو زبانان قرار گرفته‌اند. در این جستار گویش دری این شهرستان به گونۀ میدانی به بررسی گرفته شده است. از نتایج این پژوهش روشن می‌گردد که زندگی مشترک دری زبانان با پشتو زبانان و ایجاد فاصله‌های زمانی و مکانی زیادی با دری زبانان دیگر استان‌ها سبب شکل‌گیری این گویش شده است. دری زبانان سرخرود از نظر فرهنگی و اجتماعی از اقوام مختلف پشتون متاثر شده‌اند که این امر به عوامل مختلفی چون مراودات اجتماعی با پشتون‌ها، برنامه‌های آموزشی مدارس و حوزه‌های علمی و ادارات دولتی به زبان پشتو و امثال آن بستگی دارد. در گویش سرخرود علاوه بر واج‌های زبان دری، حدود پنج واج زبان پشتو نیز کاربرد دارد. این گویش از نظر دستوری هم تا جایی زیر تاثیر زبان پشتو قرار گرفته است؛ اما از نظر واژگانی تاثیرات قابل ملاحظه زبان پشتو در این گویش به چشم می‌خورد.

کلیدواژه ها

گویش، گویش دری، سرخرود، زبان دری، دو زبانه.

وضعیت: پذیرفته شده