| «بررسی برخی از زندان‌نامه‌های داستانی در زمان پهلوی دوم» |
| کد مقاله : 1142-CPLLR |
| نویسندگان |
|
فاطمه فراقیان * ندارم |
| چکیده مقاله |
| زندان‌نامه نوع ادبی فراموش‌شده‌ای است که شامل توصیف زندان و رویدادهای آن می‌شود. حبسیه و یا زندان‌نامه تنها در اشعار مسعود سعد خلاصه نمی‌شود؛ در دوره معاصر نیز شاعران و نویسندگان زیادی در زندان‌ها محبوس شده و زندان‌نامه خلق کرده‌اند. زندانی شدن نویسنده‌ها و آزادی آن‌ها در دوره مورد مطالعه ما یعنی زمان پادشاهی محمدرضا پهلوی، رابطه تنگاتنگی با مسائل و تحولات سیاسی داشته است؛ زیرا ادبیات در این دوره در خدمت اجتماع و سیاست بوده و طرح مشکلات اجتماعی و گاه سیاسی در داستان‌ها و مقاله‌ها، موجب دستگیری نویسنده‌ها شده است. در نقطه مقابل گاه تحولات سیاسی همچون جنگ، کودتا و انقلاب، در آزادی آن‌ها تأثیر داشته است. برخی نویسنده‌های زندانی‌شده دوره مورد مطالعه (سال‌های 1332- 1357) در زندان به نگارش زندان‌نامه پرداخته‌اند، بعضی دیگر پس از آزادی، تجربه زندانی شدن خود را روایت کرده‌اند و گروهی نیز بدون تجربه زندان و گویا بنا بر شنیده‌ها، زندان‌نامه نوشته‌اند. نویسنده‌هایی نیز داریم که زندانی شده‌اند، اما شاید به‌عنوان نوعی واکنش، وقایع زندان را در آثار خود انعکاس نداده‌اند. توصیف زندان، بیان احساسات زندانی، رفتار زندان‌بان‌ها، انواع شکنجه، وضع بد غذا و بهداشت، اعتصاب و اعتراض، بی‌قانونی (پرونده‌سازی، محاکمه فرمایشی) و مسائل اجتماعی و سیاسی، بخشی از درون‌مایه‌های اصلی زندان‌نامه‌ها در این سال‌ها است. برخی از نویسنده‌های سال‌های 1332-1357 که تجربه زندان داشته و یا زندان نامه نگاشته‌اند، علی‌اشرف درویشیان، اسماعیل شاهرودی، جلیل امجدی، عدنان غریفی، ابراهیم یونسی، احمد پورنجاتی و حسن حسام هستند. |
| کلیدواژه ها |
| کلیدواژه: زندان‌نامه‌نویسی، ادبیات داستانی، دوره پهلوی، نویسنده، زندان. |
| وضعیت: پذیرفته شده |