تحلیل کارکرد عنصر تضاد و تقابل در عناصر روایی مصیبت‌نامۀ عطار نیشابوری
کد مقاله : 1058-CPLLR-FULL
نویسندگان
عطیه مشاهری فرد *1، حسینعلی قبادی2
1دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگا تربیت مدرس
2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده مقاله
مصیبت‌نامۀ عطار نیشابوری آخرین و پخته‌ترین اثر او دانسته شده است. مفهوم بنیادین این اثر عرفانی بر پایۀ تقابل وحدت و کثرت است. با مطالعۀ این اثر درمی‌یابیم که بسیاری از بن‌مایه‌های تصویری، ساختاری و روایی در مصیبت‌نامه، بر اساس جدال میان عناصر متضاد یا آشتی میان این عناصر بنا شده است. در این جستار با روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی کیفیت حضور تضاد و تقابل در عناصر روایی مصیبت‌نامه و سپس تحلیل آن‌ها درمی‌یابیم که تضاد و تقابل در تمام عناصر روایی شناخته‌شده در مصیبت‌نامه به کار گرفته نشده‌اند، اما آنجا که عطار از این عناصر بهره گرفته است، نقشی برجسته و کارکردی تأثیرگذار دارند. با مشخص شدن عناصر رواییِ پیوندخورده با تضاد و تقابل در مصیبت‌نامۀ عطار می‌توان روشن ساخت که کارکرد تضاد و تقابل در سطح روایی مصیبت‌نامۀ عطار چیست و عطار از این ظرفیت چگونه در متن خود بهره برده است. به نظر می‌رسد تقویت مفاهیم متقابل، فضاسازی متناسب با درون‌مایۀ اثر، ساختاربخشی و سبک‌سازی از مهم‌ترین کارکردهای تضاد و تقابل در عناصر روایی مصیبت‌نامۀ عطار است.
کلیدواژه ها
تضاد، تقابل، عناصر روایی، عطار نیشابوری، مصیبت‌نامه
وضعیت: پذیرفته شده