ابیات عربی در تاریخ گزیده
کد مقاله : 1043-CPLLR-FULL
نویسندگان
محمدرضا نجاریان *
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد
چکیده مقاله
تاریخ گزیده متعلق به حمدالله مستوفی(۶۸۰- ۷۵۰هـ.ق) یکی از مشاهیر، مورِّخان، جغرافی دانان و شاعران قرن هشتم هجری از خاندان مستوفیان قزوین است.کتاب حاوی تاریخ عمومی عالم از آغاز خلقت تا زمان نویسنده به نام غیاث الدین محمد و از یک مقدمه، فاتحه، شش باب و خاتمه تشکیل شده است. نثر این اثر برخلاف نثرهای این دوره روان و سلیس است و تعداد ابیات شاعران عرب در آن به اندازه لزوم به عنوان شاهد آمده است. اشعار عربی در میان عبارات تاریخی فارسی ،توأم با مدح و تشبیب و تغزل و رثا؛ متن را حاوی اطلاعات وافر در زمینه های گوناگون علمی و فرهنگی و سیاسی- اجتماعی کرده است که از دیدگاه فصاحت و بلاغت قابل بررسی است؛ امّا صاحب تاریخ گزیده در استفاده از هیچ یک از مختصّه‌های عمومی آثار مصنوع تاریخی، راه افراط نپیموده است. در این مقاله شگردها و اهداف نویسنده در به کار بردن ابیات عربی در میان نثر تاریخی تحلیل می‌گردد؛همچون تأیید و تأکید نثر،نقش دستوری در ادامه نثر فارسی،شاهد شعری در معرفی شاعر و نیز تمثیل.نیز سهوهای موجود در زمینه‌های مختلف مثل اعراب،صحت شاعر، واژگان و روایت داستانی نقد می‌گردد.
کلیدواژه ها
حمدالله مستوفی، تاریخ گزیده، مستوفیان قزوین، ابیات عربی.نثر قرن هشتم
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی